Зошто Ви Е Потребен Детектор за Јаглероден Моноксид (CO)?
Што е јаглероден моноксид и зошто е опасен?
Јаглероден моноксид (CO) е безбоен, без мирис и без вкус – но екстремно токсичен гас. Тој се создава како нуспроизвод при согорување на горива. Бидејќи не може да се види, почувствува или мириса, овој гас е наречен и „тивок убиец“.
Како Јаглеродниот Моноксид Влегува во Вашиот Дом?
1. Преку апарати кои користат гориво
Многу домашни апарати можат да испуштаат CO доколку се неисправни, неправилно употребени или слабо одржувани:
- Плински шпорети и рерни
- Плински бојлери
- Печи и грејни тела на гас, нафта или јаглен
- Плински греалки и радијатори
- Камини и печки на дрва
Доколку апаратот нема соодветна вентилација, опасните гасови ќе останат во домот.
2. Возила и мотори
Автомобили во затворена гаража, па дури и само кратко работење на моторот, може да предизвика CO да се насобере и да навлезе во домот. Истото важи и за:
- Генератори на бензин
- Косилки
- Или друг моторизиран алат
📌 Важно: Дури и ако моторот работи надвор, но близу до отворен прозорец или врата, гасот може да навлезе внатре.
3. Скара на јаглен
Користењето на скара на јаглен во затворен или полузатворен простор (како гаража или тераса со кров) создава висок ризик од CO труење.
5. Затнати вентилации и оџаци
Снег, лисја, отпадоци или гнезда од птици можат да ги блокираат издувните отвори или оџаците и да предизвикаат повратен проток на јаглероден моноксид во просторот.
6. Греалки
Иако некои керозински греалки може легално да се користат во домот, тие сепак ослободуваат јаглероден моноксид. Доколку не се користат во добро проветрен простор, тие претставуваат и пожарна и здравствена опасност.
Медицински ефекти од труење со CO Јаглероден Моноксид
Јаглеродниот моноксид ја спречува крвта да пренесува кислород до телесните ткива и органи, вклучително и срцето и мозокот. Кога се вдишува CO, тој се врзува со хемоглобинот во крвта и создава карбоксихемоглобин, што ја блокира способноста на телото да апсорбира кислород.
- Колку подолго сте изложени и колку е повисока концентрацијата на CO (мерена во PPM – делови на милион), толку поголема е опасноста.
- Времето потребно за телото да го исфрли CO е долго – половина од количината останува во крвта и по 5 часа откако ќе престане изложеноста.
Симптоми од Јаглероден Моноксид
Зошто е важно да ги знаеме симтомите?
Јаглеродниот моноксид (CO) е подмолен гас: нема боја, мирис или вкус, но може да предизвика сериозни здравствени проблеми – дури и смрт. Симптомите зависат од:
- Количината на CO во воздухот (во делови на милион – PPM)
- Времетраењето на изложеноста
- Здравствената состојба, возраста и чувствителноста на лицето
Симптоми според концентрација на CO во воздухот (PPM – делови на милион)
| Концентрација на CO (PPM) | Време на изложеност | Симптоми |
|---|---|---|
| 35 PPM | 8 часа | Максимално дозволена изложеност според OSHA |
| 200 PPM | 2–3 часа | Блага главоболка, замор, мачнина, вртоглавица |
| 400 PPM | 1–2 часа | Сериозна главоболка; животозагрозувачко по 3 часа |
| 800 PPM | 45 минути | Вртоглавица, мачнина, конвулзии (Несвесност за 2 часа, смрт за 2–3 часа) |
| 1,600 PPM | 20 минути | Главоболка, вртоглавица, мачнина (Смрт во рок од 1 час) |
| 3,200 PPM | 5–10 минути | Истите симптоми, но многу побрзо напредуваат (Смрт во рок од 1 час) |
| 6,400 PPM | 1–2 минути | Сериозни симптоми (Смрт за 25–30 минути) |
| 12,800 PPM | 1–3 минути | Смрт |
Забуна со симптомите
CO труењето често се маскира како грип:
- Главоболка
- Мачнина
- Вртоглавица
- Замор
Овие симптоми можат лесно да се игнорираат или погрешно да се дијагностицираат, особено во зимски месеци кога се користат греалки. Ако почувствувате вакви симптоми – особено ако CO алармот се огласил – веднаш излезете на свеж воздух и побарајте медицинска помош.
Како да се заштитите
- Инсталирајте CO јаглероден моноксид детектор во секоја просторија со грејно тело
- Затворете ги прозорите преку ден доколку живеете во поголемите градови или блиску до улици и патишта
- Редовно проверувајте ги апаратите што согоруваат гориво
- Никогаш не користете мотори или генератори во затворен простор
- Образовно информирајте ги сите во домот, особено постарите лица и родителите на мали деца
